Η ενδομητρίωση είναι μια πάθηση κατά την οποία ενδομήτριο αναπτύσσεται σε περιοχές έξω από τη μήτρα, δηλαδή στα όργανα της κοιλιάς και της λεκάνης. Στις περιοχές αυτές αναπτύσσονται εστίες ή οζίδια ή κύστεις. Εμφανίζεται συχνότερα σε άτοκες γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας ενώ στον γενικό πληθυσμό συναντάται σε ποσοστό 2-3%. Όσον αφορά την αιτιολογία της έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες.
Η ενδομητριωτική βλάβη μοιάζει ιστολογικά με το ενδομήτριο, και κατά την διάρκεια της περιόδου παράγει και αυτή μικρές ποσότητες αίματος όπως και η μήτρα.
Αυτές οι μικρές ποσότητες αίματος είναι η ανώμαλη συμπεριφορά της ενδομητρίωσης όπου δημιουργεί όλες τις παθολογικές βλάβες της νόσου.
Με αυτόν τον μηχανισμό με την πάροδο των μηνών μπορεί να δημιουργηθούν σοκολατοειδείς (ενδομητριωσικές) κύστεις στην ωοθήκη, οι οποίες φέρουν αιματηρό περιεχόμενο.
Ακόμα μπορεί να δημιουργηθούν βλάβες στην επιφάνεια του περιτοναίου με κόκκινες λευκές ή καφέ εστίες ή άλλες βλάβες πίσω από το περιτάναιο (στο έντερο, στην ουροδόχο κύστη, στον κόλπα) σαν μικρά ογκίδια (ενδομητριωσικοί όγκοι) οι οποίοι είναι πολύ επώδυνοι.
Στάδια βαρύτητας
Βάσει της Αμερικανικής Εταιρείας Γονιμότητας υπάρχουν τέσσερα στάδια βαρύτητας της νόσου:
Πρώτου, δευτέρου, τρίτου και τετάρτου σταδίου και αντιστοιχούν σε ελάχιστη, ήπια, μέσης βαρύτητας και βαριάς μορφής ενδομητρίωση.
Η κατηγοριοποίηση γίνεται μόνο χειρουργικά.
Ο πόνος είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα της ενδομητρίωσης ενώ οι γυναίκες πονάνε χαμηλά στην κοιλιά.
Η ένταση του πόνου δεν εξαρτάται από την έκταση της ενδομητρίωσης.
Μερικές γυναίκες δεν έχουν πόνο και παρόλα αυτά η ενδομητρίωση είναι διάσπαρτη σε πολλές και μεγάλες περιοχές. Άλλες γυναίκες με οξύ και δυνατό πόνο έχουν λίγες και μικρές εστίες ενδομητρίωσης.
